Europejski Stadion Kultury 2014

Festiwal Europjeski Stadion Kultury w 2014 roku odbył się w Rzeszowie po raz czwarty, natomiast po raz drugi w ramach programu Wschód Kultury. Ideą czwartej edycji ESK, było partnerstwo poprzez kulturę dialogu inicjowaną oddolnie. Kulturę, która bywa niewidoczna i często niedoceniana, a jej bogactwo 
i różnorodność szczególnie w regionach Pogranicza stanowi unikatową i niezbywalną wartość.

Najważniejszym wydarzeniem tej edycji festiwalu tradycyjnie był Koncert Główny na Stadionie Miejskim Koncert tradycyjnie podzielony został na trzy części. W pierwszej części wystąpił ukraiński zespół Haydamaky. W drugiej części zaprezentowały się  unikatowe, specjalnie na tę okazję stworzone kolektywy: Kayah z Idanem Raichelem (Izrael), Jamal z The Toobes (Białoruś), Misia Ff oraz Mr. Avant-Garde Folk Arto Tuncbo-Yaciyan (Armenia), Mela Koteluk z Leną Kaufman oraz Lunivers (Rosja/Francja), Pustki z Mad Heads (Ukraina). Z krótkim koncertem wystąpił zespół T. Love. Kulminacyjnym momemntem był występ gwiazda wieczoru – brytyjskiego zespołu White Lies.

Fuzja jazzu, muzyki bałkańskiej, klezmerskiej, folku i hip-hopu została zaprezentowana na trzech koncertach: Vitold Rek & East West Wind, Klezmer & World i Art Celebration: Eastern Roots.

Vitold Rek & East West Wind to przegląd różnych kultur i stylów muzycznych, będący przełamaniem granic i połączeniem ze sobą rozmaitych tradycji. Vitold Rek, Jaroslaw Bester i Ramesh Shotham przedstawili utwory o różnorodnych korzeniach, wykorzystując przy tym motywy  wielu europejskich nacji: polski folklor, muzykę klezmerską, pieśni szkockie, hiszpańskie i greckie – wszystko to w niespotykanych i oryginalnych kompozycjach i aranżacjach. O nadzwyczajną atmosferę i nietuzinkowy przekaz zadbała izraelska śpiewaczka Michal Cohen.

Kolejne, nowe odkrycia muzyki klezmerskiej na scenie Klezmer & World,  wzbogacone zostały o charakterystyczne bałkańskie i południowo-wschodnie klimaty Europy. Wystąpili: KlezmaFour, Kozak System i Fanfare Transylvania.

Ostatni z projektów odwoływał się do korzeni muzyki wschodniej, łącząc ją z muzyką improwizowaną i nowoczesną. W projekcie wzięli udział: Zumbaland, filharmonicy ukraińscy, Aleksiej Kogan, Tołhaje, Lilu, Dj DBT, Eskubei, Jan Młynarski, Michał Grott, Zbigniew Jakubek i Tomasz Nowak.

Podczas czterech dni Europejskiego Stadionu Kultury w Rzeszowie odbyło się także wiele innych ciekawych i fascynujących wydarzeń z różnych dziedzin sztuki. Imprezę zainaugurowała prezentacja rzeźb młodych artystów – uczniów szkół plastycznych z Polski i Ukrainy, którzy od dwóch tygodni podczas pleneru rzeźbiarskiego „Rzeźbimy w Rzeszowie” tworzyli, pod opieką swoich nauczycieli, kompozycje rzeźbiarskie w drewnie i stali. Tegorocznym tematem pleneru był „Wolny człowiek”. Młodzi twórcy inspirowali się w pracy dążeniami do wolności swoich krajów.

Projekt Karpacki Tygiel Kulturowy, dotyczący kultury łemkowskiej i bojkowskiej zaprezentował losy górali karpackich zamieszkujących tereny Polski i Ukrainy. W jego ramach odbyły się m.in. wystawy poświęcone kulturze Łemków i Bojków, promocja książek znanego rzeszowskiego etnografa Andrzeja Karczmarzewskiego o kulturach łemkowskiej i bojkowskiej, koncert pieśni łemkowskich w wykonaniu Julii Doszny czy teatralne inscenizacje plenerowe.

W ramach festiwalu odbyły się także animacje środowiska „Człowiek na Pograniczu”, wystawy fotografii „Portret bez twarzy” oraz „Twarzą w twarz” Krzysztofa Gierałtowskiego, „Metamorfozy” Aleksego Lutina, taniec „Battle of South” – zawody i warsztaty taneczne break dance. Teatr Maska przygotował premierę spektaklu „Siostra Siostrze”, polsko-ukraińskie Forum Młodych Bibliotekarzy „Bezgraniczna Biblioteka”, warsztaty komiksu z Maćkiem Mazurem i Dominikiem Szcześniakiem oraz wernisaż wystawy książek polskich i ukraińskich „Literatura ponad granicami”, video-mapping projekt BLOCK,  „Opowieści przystolne” prowadzone przez Ewę Woźniak oraz kolektyw „Gęsia Skórka”, „Opowieści o domu” – spotkanie performatywne, warsztaty i bitwa komiksowa „Gdzie jest Wschód?” z udziałem Macieja Mazura i Dominika Szcześniaka, pokazy i spotkanie „Młoda Moda”.

Tegoroczna edycja ESK składała się z 18 autorskich projektów, w których wzięło udział łącznie 430 artystów z 15 krajów świata: Polski, Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec, Białorusi, Ukrainy, Rumunii, Armenii, Azerbejdżanu, Gruzji, Mołdawii, Rosji, Słowacji, Izraela i Indii.

Europejski Stadion Kultury – impreza zainicjowana przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego cały czas ewoluuje na płaszczyźnie szeroko pojętej kultury, której siłę jako „lokomotywy i dźwigni w działaniach społecznych” docenił Bogdan Zdrojewski – Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.